موزه و خانه مقدم در بافت مرکزی تهران
خانه مقدم که در منطقه ۱۱ تهران و در نزدیکی بافت تاریخی پایتخت قرار دارد، یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران است که مربوط به دوره قاجار بوده و امروزه از آن به عنوان موزه استفاده می‌شود و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ را به سمت خود می‌کشاند.
این خانه تاریخی در خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد و به‌واسطه داشتن اشیای تاریخی و گران‌بها به یکی از گران‌ترین خانه‌های جهان مشهور شده است.
فهرست مطالب
موزه و خانه مقدم چگونه ساخته شد؟
خانه مقدم ازجمله خانه‌های مجلل دوران قاجار است که متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمدتقی خان احتساب الملک بوده است. احتساب الملک دارای دو پسر به نام‌های حسن و محسن بود که جهت ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن در فعالیت‌های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت کرد. از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به‌جامانده است. برادر کوچک‌تر (محسن) پس از اتمام تحصیلات خود در رشته‌های نقاشی، تاریخ هنر و باستان‌شناسی در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی به وطن بازگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری (محل کنونی موزه مقدم) ساکن گردیدند.
زنده یاد استاد مقدم که متولد ۱۲۷۹ خورشیدی بود، جزو اولین باستان شناسان ایرانی بود که به همراه اساتید باستان‌شناسی در محوطه‌های تاریخی فعالیت می‌کرد. وی همچنین از شاگردان استاد کمال‌الملک و همچنین باستان‌شناس و مؤسس دانشگاه هنرهای زیبا و استاد دانشگاه تهران بود که با همسر فرانسوی‌زبانش تصمیم گرفتند همه تلاش خود را برای برپا کردن یک موزه از اشیای گران بهایی که در حال از بین رفتن است بکار گیرند. مقدم که از کودکی به نقاشی علاقه زیادی نشان می‌داد، در مکتب کمال‌الملک نقاشی یاد گرفت. حتی در تابلوی معروف کمال‌الملک از کلاس درسش نیز محسن مقدم به تصویر کشیده شده است.
آنها در کنار فعالیت‌های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع‌آوریشده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و … را با الهام از فضاهای سنتی – تاریخی به نحو چشمگیری در جای‌جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و … را بانظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نمود.
این خانه در سال ۱۳۵۱ از سوی محسن مقدم به دانشگاه تهران اهدا شد. استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت و پس از مرگ همسر ایشان در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی، تولیت خانه و موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.
تاریخچه جمع‌آوری وسایل خانه مقدم
مقدم در دفترچه خاطراتش نحوه به‌دست آوردن بسیاری از اشیای تاریخی موجود در این خانه را شرح داده که یا آنها را از دست‌فروش های بازار و یا از مالکانی که قصد تخریب خانه‌های تاریخی خود را با تمام ملحقاتش داشتند خریداری کرده است. برخی دیگر از این اشیا در حال خروج از کشور بودند و یا در حراجی‌های کشورهای بیگانه دست‌به‌دست می‌شدند که مقدم با ثروت خانوادگی‌اش آنها را خریده و به ایران برگرداند. اما بسیاری دیگر از این اشیای تاریخی توسط سفرا و فرهنگیانی که مهمان مقدم بودند به این خانواده هدیه داده‌شده است، مانند اشیایی که حدس زده می‌شود از بیت‌المقدس به او هدیه شده است.
در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی زنده‌یاد استاد مقدم (استاد ممتاز دانشگاه تهران) با توجه به علاقه وافرش به علم، تاریخ و هنر، خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری‌شده وقف دانشگاه تهران نمود. استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت و پس از چند سال عملیات مرمت، در مردادماه سال ۸۸ درب این خانه به روی بازدیدکنندگان گشوده شد.
بخش‌های مختلف موزه مقدم
فضایی که خانه و موزه مقدم در آن قرارگرفته است، با مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع شامل بخش‌های بسیاری است که در ادامه مهم‌ترین آنها را به صورت خلاصه معرفی می‌نماییم و به دلیل طولانی شدن متن از معرفی تمامی بخش‌ها خودداری می‌کنیم.
اتاق پیشخوان
این مکان در زمان حیات محسن مقدم به‌عنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورداستفاده قرار می‌گرفته است. در حال حاضر در بخشی از این اتاق به معرفی استاد مقدم و فعالیت‌های کاری و علمی ایشان در قالب عکس، لوازم شخصی و در بخشی دیگر به نمایش آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق‌خانه قدیمی پرداخته‌شده است.
اتاق پذیرایی (سالن گاهنگاری)
این سالن محل کار، فعالیت‌های علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است. در حال حاضر سعی بر آن شده که با بخشی از آثار و اشیاء تاریخی مجموعه موزه مقدم، توالی و تسلسلی از آثار تاریخی ایران در این سالن به نمایش گذارده شود که نشانگر فرهنگ‌های گوناگون، در دوره‌های مختلف تاریخی هستند. آثاری چون سفالینه‌ها، ابزارهای سنگی، مفرغینه ها، شیشه‌ها، مهرها و اثر مهرها و اشیاء فلزی غیره.
ساختمان اربابی (برج)
این ساختمان در زمان حیات دکتر محسن مقدم در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی و با کمک دکتر ابوالقاسمی یکی از شاگردان ایشان در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران به شکل قلعه‌های قرون‌وسطی اروپا ساخته‌شده است. دکتر مقدم سعی بر این داشته تا در این محل بخشی از هنرهای مردمی ایران را به نمایش بگذارد. این ساختمان بخش‌های مختلفی چون اتاق کدخدا، حمام کوچک و خانگی با کاشی‌های قاجاری با مضمون استحمام، اتاق صدف، اتاق تدخین و زیرزمین با تزیینات سفال را دربرمی‌گیرد.
ایوان قاجار
دکتر مقدم در ضلع شمالی ساختمان اربابی (برج) ایوانی را بر پایه چند ستون و طاق ساخته است. این ایوان با استفاده از کاشی‌های دوران زندیه و قاجار مزین شده است. در وسط این ایوان حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه کار گذاشته‌شده است که آب از آن فوران کرده و از طریق یک جوی باریک به داخل استخر می‌ریزد. استخر مذکور که در حاشیه شمالی حیاط بیرونی واقع‌شده است در سال ۱۳۳۵ هجری شمسی در جریان سفر زنده‌یاد دکتر مقدم به اسپانیا، از روی استخر و آب‌نماهای باغ الحمراء (باغی از دوران صدر اسلام اسپانیا) الگوبرداری و با استفاده از حوض یادشده و تعدادی فواره قدیمی اجرا گردید.
اتاق قاجار (سالن زمستانی)
دکتر مقدم این محل را با آثار ارزنده‌ای از دوران زندیه و قاجاریه چون طاقچه گچ‌بری زندیه از اصفهان، شومینه‌ای از قصر فیروزه و غیره تزئین نموده است و به همین دلیل آن را اتاق قاجار نامیدند. در حال حاضر نیز آثاری از دوران قاجار و پهلوی در این اتاق به نمایش گذارده شده است.
اتاق نشیمن
این اتاق محل اصلی زندگی و به عبارتی اتاق نشیمن وزندگی دکتر محسن مقدم و همسرشان بوده است. تعدادی قلمدان، جعبه، کارت‌های بازی و نقاشی‌هایی که توسط دکتر مقدم کشیده شده به نمایش درآمدهاست.
بازدید مجازی از موزه مقدم
درصورتی‌که علاقه‌مند هستید موزه و خانه مقدم را به‌صورت مجازی ببینید، اینجا را کلیک کنید.
اطلاعات بازدید موزه مقدم
در صورتی که علاقه دارید از این مکان زیبا دیدن کنید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
ساعات بازدید موزه همه‌روزه به‌جز دوشنبه‌ها و تعطیلات رسمی، از ساعت ۹ تا ۱۷ می‌باشد.
شماره تماس مجموعه در صورت نیاز: ۰۲۱۶۶۴۶۳۱۴۴
بهای بلیطبه ازای هر نفر ۵ هزار تومان است که البته اگر دانشجو باشید، با ارائه کارت دانشجویی بلیط نیم‌بها به شما تعلق می‌گیرد و چنانچه دانشجوی دانشگاه تهران باشید دیدن خانه و موزه مقدم برای شما رایگان است.
ثبت در آثار ملی ایران
این اثر در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۲۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تارنمای رسمی
جهت ورود به تارنمای رسمی کاخ‌موزه سعدآباد و دریافت جدیدترین اخبار و اطلاعیه‌ها، اینجا را کلیک نمایید.
آدرس موزه مقدم
تهران، خیابان امام خمینی (ره)، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱
جهت رزرو هتل در تهران کلیک کنید
اطلاعات بیشترخرید بلیط هواپیما از مبدا تهران
اطلاعات بیشترخرید بلیط هواپیما به مقصد تهران
اطلاعات بیشترمشخصات مکان
دوره اثر
قاجاریه
تارنمای رسمی
http://museums.ut.ac.ir/mm
روزهای بازدید
همه‌روزه به‌جز دوشنبه‌ها و تعطیلات رسمی
ساعات بازدید
9 الی 17
شماره تماس
02166463144
بهای بلیط
5 هزار تومان
تاریخ ثبت در آثار ملی ایران
۲۰ آذر ۱۳۷۹
شماره ثبت در آثار ملی ایران
2929
آدرس
خیابان امام خمینی، بعد از شیخ هادی، پلاک ۲۵۱
موقعیت مکانی
تبلیغات
